Topraksız Tarım Nasıl Yapılır?

Topraksız tarım, hazırlanan besin çözeltilerinin bitki kökleri ile buluşturulması ile yapılan bir zirai işlemdir. Bitkiler toprakta mineralleri aramaz ve vakit kaybetmez.Siz ya direkt suya ya da suyla birlikle perlit gibi malzemelere gerekli mineralleri ve vitaminleri katarsınız. Böylece bitkiler daha hızlı gelişir ve olgunlaşır.

Topraksız tarım hidroponik tarım olarak da biliniyor. Topraksız tarımın veriminin normal tarıma göre % 35 -%50 daha yüksek verimli olduğu belirtiliyor. Son zamanlarda sıklıkla duyulan hidroponik tarım ile ilgili birçok kişi topraksız tarım nedir sorusunu sorarak detaylı cevaplar almak istiyor. Özellikle teknolojinin gelişmesi ile birlikte birçok tekniğin de buna paralel olarak gelişmesi durumunda hidroponik tarım imkanları ortaya çıkmıştır. Özellikle topraksız tarım nedir sorusuna cevap vermeden önce topraksız tarımın nasıl yapıldığı hakkında bilgi sahibi olmak gerekiyor. Böylelikle topraksız tarımın yararları hakkında detaylı bilgi elde edilebiliyor.

Hidroponik Tarımla Tanışmam (Topraksız Tarım Denemem)

2012 yılı civarıydı. Ankara’nın trafiği ve Ankara’daki binalar beni bunaltmıştı. Yenimahalle semtinde Ergenekon mahallesinde bahçeli küçük bir ev tuttum. Bu arada ingilizce ve türkçe forum sitelerinden elimden geldiği kadar topraksız tarım konusunda bilgi edinmeye çalışıyordum.

Taşındığımda bahçeye koymak üzere bir tane de pvc havuz aldım. Bir çok kişi cocopit ve perlit gibi ürünlerle bu işi yapıyor olsa da benim ilgimi direkt suyun içinde domates ve çilek yetiştirmek çekiyordu. Çünkü suyun içinde yaplan topraksız tarımda doğru yapıldığında verim %300 oranındaydı. Örnek vermek gerekirse kurduğum sistemle normalde 3-3.5 ayda yetişen köy domateslerini havuzun içinde 25-35 gün içinde yetiştirmeyi başardım. Köy domatesi diyorum çünkü komşularım kokusu ve tadının eski köy domatesleri gibi harika olduğunu teyit ettiler. Kullandığım malzemeler Ec ölçer,Ph ölçer,bir pvc havuz,hava motoru,su pompası gibi kolaylıkla elde edebileceğiniz malzemelerdi. Başlangıçta suyun içine kattığım domates için gerekli besin eriyiklerini bir forumdan elde ediyor olsam da sonrasında bunu da kendim üretmeye başladım. Ve bu gerçekten maliyeti çok düşürdü. Bu iş konusunda yeterince istekliyseniz gerekli bilgileri öğrenmeniz de kolay olacaktır.

Hazırladığım havuzun Ec ve Ph değerlerini ölçüp buna göre gerekli besin eriyeklerini eklemek dışında bir iş kalmadı bana. Ve bunu 3 aylık yaz dönemi boyunca sadece 1 kere yaptım. Tabi bir de yetiştikçe domatesleri topladım.

Suyun içinde bu işin yapılmasının bir takım dezavantajları da vardı. Mesela ektiğiniz fidelerin köklerinin kireçlenmesi gibi sorunlarla karşılaşabiliyorsunuz. Ama aslında her sorunun kolay bir çözümü de var.

Suyun içinde Topraksız tarım neden avantajlı?

Hidroponik tarımın en büyük avantajı zaman tasarrufu. Bahsettiğim gibi 3-3.5 ayda yetişen domatesleri 25-35 günde yetiştirmek sadece yaz döneminde 3 kere domates hasatı demek oluyor ki bu da büyük paralar kazanmanızı sağlayabilir. Bir de bunu iklimini kontrol ettiğiniz kapalı bir ortamda yaptığınızı düşünürseniz her yıl 12 kere mahsül alabilirsiniz. Evet böyle bir sistemin ilk kurulum maliyeti yüksek olabilir. Ancak sonraki yıllar çok kısa sürede bu maliyeti kara dönüştüreceğinizi düşünüyorum.Aslında sadece düşünmüyorum. Avrupa ve Amerika’da bu işten çok ciddi paralar kazananlar var.

Topraksız tarım Türkiye’deki enflasyonu ve tarım çıktısını düzeltmek için bir araç olabilir. Çiftçilerin yüksek maliyetleri suyun içinde tarım uygulamasıyla minimum düzeye düşecektir. İnanıyorum ki topraksız tarım doğru yapılabildiğinde dünyada açlık sorunu gibi bir sorun kalmaz. İlk kurulum maliyeti dışında besin eriyikleri ve toplama maliyeti dışında bu işin bir maliyeti kalmıyor ki bunlar da çok komik rakamlara halledilebilen şeyler.

İşi tam yapacam deyip kapalı seranızı güneş panelleri ve rüzgar tribünleriyle destekleyebilir. Isınma ve enerji maliyetlerinizi de sonraki yıllar için sıfıra yakın düzeye çekebilirsiniz.

Topraksız Tarımın En Büyük Dezavantajları

Topraksız tarımın en büyük dezavantajları yüksek ilk kurulum maliyetleri ve bu işle uğraşanların alıcı bulmakta zorlanmaları yani pazar ihtiyacı. Hem bu işten anlayan hem de alıcı pazar bulmayı başarabilenler ise çok kısa sürede para kazanmaya başlıyorlar. Mesela 2012 yılında bir forumda karşılaştığım Adapazarı civarında oturan bir arkadaş, sadece 90 m2 lik bahçesinde marul yetiştirerek yılda net 90 000 lira para kazandığını iddia ediyordu.

Ayrıca bitkilerin çiçeklenme,büyüme ve meyve verme dönemlerinde ihtiyaç duydukları lümen değerleri gibi (bir ışık kuvveti değeri) bir çok bigiyi de bilmeniz gerekiyor. Örneğin domates çok fazla güneşe ihtiyaç duyarken, çilek,marul gibi bitkilerin ihtiyaç duydukları lümen değerleri çok düşük. Emin olun bunların hepsini öğrenmeniz hiç de zor değil.

Topraksız Tarımın Tarihçesi

Hidroponik tarım 1930 yılında ilk kez uygulamaya konmuştur. İngilizler tarafından ilk kez yapılmış olan topraksız tarım olumlu neticeler ortaya çıkarması ile birlikte yaygınlık kazanmaya başlamıştır. İngiltere’de başlayan topraksız tarım Hollanda da yaygınlık kazanarak artık tarım işlemlerinde farklı bir pencere açılmıştır. Ülkemizde topraksız tarım uygulamaları ise ilk kez 1955 yılında görülmüştür. Ülkemizde de topraksız tarım yapılıyor olsa da çok yaygın bir sistem olarak görülmüyor. Bunun ana nedeni topraksız tarımın ihracata yönelik yapılıyor olmasıdır. Bunun bir başka nedeni de topraksız tarım maliyeti açısından yüksek olması ve bu maliyetin fiyat ile paralellik göstermesidir.

Topraksız tarım ile 1 liraya mal edilen domatesin pazar alanlarında fiyatının 3.5 lira olması zarar edilmesi durumunun ortaya çıkması nedeni ile tercih edilmiyor. Ancak topraksız tarım maliyeti ile ilgili çalışmalar yapılarak çeşitli teşvik işlemleri gündemde. Türkiye’de hidroponik tarım ile üretilen ürünlerin alıcısı çok fazla yokken Avrupa’da topraksız tarım ile üretilen ürünlerin alıcısı ise oldukça fazla.

Topraksız Tarım ile Üretilen Ürünler

Hidroponik tarım için ilk adımı atan İngiltere sebze tercihi ile bu uygulamaya başlamıştır. Ancak topraksız tarımın yaygınlaşmasından sonra ise topraksız tarım çilek üretimleri ile meyve konusunda ilk adımlar atılmış. İnsanlar topraksız tarım çilek üretimi ile çileklerin oldukça lezzetli olduğunu görünce tüketim miktarının yükselmesine bağlı olarak topraksız tarım uygulamaları meyveler üzerinden devam edilmiştir. En çok tüketilen ürünler arasında yer alan domates için de topraksız tarım domates üretimleri yaygın bir şekilde yapılmaya başlamıştır. Zamanla topraksız tarım domates konusunda tüketimin artış göstermesine bağlı olarak üretime büyük önem verilmiştir.

Yemeklerin vazgeçilmez besinlerinden birisi olan marul konusunda da hidroponik tarım marul üretimleri birçok ülkede yapılarak başka ülkelere ihraç edilir hale gelmiştir. Özellikle verimlilik anlamında hidroponik tarım marul , normal marul üretimine göre daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.

Topraksız Tarım Nasıl Yapılıyor?

Birçok kolaylığı ve pratik özellikleri nedeni ile dünya genelinde oldukça yaygın bir şekilde kullanılan hiroponik tarım uygulamalarında ürünün zeminde yer alan toprağın iç kısmına değil, hazırlanan fideler içinde bulunan özel kaplarda yetiştiriliyor. Bu kapların iç kısmına perlit malzemesi ekleniyor.(Perlit en yayın topraksız tarım malzemesi olsa da kokopit gibi başka malzeme alternatifleri de var. ) Bu maddenin en önemli özelliği ürünler için ısı yalıtım sistemi oluşturmasıdır. Bir nevi sera etkisi yaratarak ürünlerin hızlı bir şekilde filizlenmesini ve gelişmesini sağlıyor. Aynı zamanda iklimsel özelliklere bağlı olarak ani ısı değişimleri karşısında ürünleri koruma özelliğine sahip.

Fidenin ekilmesinden sonra ürünün olgunlaşması ve meyve vermeye başlaması ile birlikte bu aşamadan sonra bombus arıları devreye girerek üretimin bir parçası haline geliyor. Bu arılar, emici ve yalayıcı özelliğe sahip olmalarından dolayı ciçeklenme döneminde dilleri ile çiçeklerin iç kısımlarını emiyorlar. Bu işlem ile birlikte tozlaşma durumu ortaya çıkıyor. Bu işleyişin neticesinde ise ürün oluşmaya başlıyor.

Hidroponik tarım ile üretilen domatesler üzerinde yapılan incelemede normal tarım ile üretilen domateslere göre daha kırmızı ve daha yüksek koku oranı olduğu görülüyor. Bu da hidroponik tarım ile üretilen domatesin normal tarım ile üretilen domateslerden daha sağlıklı olduğu anlamına geliyor. Eğer ki fide doğru ve sağlıklı bir şekilde yetiştirilirse fidenin ekilme işlemi ile birlikte en fazla 35 gün içerisinde domatesler toplanacak olgunluğa erişiyor.

Tüm Yönleri ile Topraksız Tarım Uygulamaları

Topraksız tarımın sağlıklı ve kriterlere uygun bir şekilde yapılabilmesi için hidroponik tarım malzemeleri eksiksiz olması gerekiyor. Üretilen ürünlerin yöntem farklılıklarına göre topraksız tarım malzemeleri de değişiklik gösteriyor. Özellikle son zamanlarda girişimci sermayenin topraksız tarıma yönelmesi yakın bir gelecekte ülkemizde de topraksız tarımın yaygınlaşacağının bir göstergesi olarak dikkat çekiyor. Topraksız tarımda aynı zamanda toprak yerine volkanik kayalar olarak bilinen perlit ve perlit türü malzemelerin kullanılması topraksız tarımın çok daha kaliteli olmasını sağlayan en önemli etken olduğu söylenebilir.

Perlit ve volkanik malzemeler çok az sayıda girişimci tarafından değerlendirilmesine rağmen vermiş olduğu olumlu neticeler nedeni ile hidroponik tarımın perlit ve volkan kayaları malzemeleri ile daha sık yapılacağı düşünülüyor. Topraksız tarımın tercih edilmesinin bir başka nedeni de yeryüzündeki normal tarım arazilerinin ve toprakların geçmiş yıllara göre daha fazla verimsizleşmesidir. Dünya nüfusunun her geçen gün çok daha fazla artı göstermesinden dolayı kaynakların yetersiz kalması topraksız tarımın önünü açan en önemli etkenlerin başında geliyor.

Dünya genelinde en büyük sorunlardan birisi olan küresel ısınmanın iklimleri olumsuz yönde etkilemesine bağlı olarak toprak ile yapılan tarımın niteliklerinin daha da zayıflamasına neden oluyor. Aynı zamanda dünya genelindeki ekonomik krizlerin uzun vadelere yayılmasına bağlı olarak gıda fiyatlarındaki artış girişimcilerin topraksız tarıma yönelmelerinin yolunu açmıştır.

Bilim dünyasının iklimsel ve biyolojik anlamda dünyanın iyiye gitmediğini belirtmesi nedeni ile yıllardır devam eden hidroponik tarım denemeleri günümüzde artık uygulanabilir hale gelmiştir. Ülkemiz topraksız tarım konusunda henüz yolun başında olsa da ülkemiz de topraksız tarım denemelerine müdahil olmuş durumda. Yakın zamanda ülkemizde de topraksız tarımın yaygınlaşmasına bağlı olarak hem ekonomik anlamda hem de alım gücü anlamında önemli gelişmelerin olacağı beklentisi söz konusu.

Topraksız Tarım ve Sera

Hidroponik tarımın temelinde sera vardır. Ülkemiz seracılık anlamında özellikle Akdeniz bölgesi anlamında önemli bir gelişme göstermiş ülkedir. Ancak topraksız tarımın seradan belirgin farkları söz konusudur. Her ne kadar temelinde birbirine benzer yanları söz konusu olsa da topraksız tarımı uygulamada ayıran bir takım özellikler söz konusudur. Topraksız tarımı seradan ayıran en önemli özellik perlit ve volkanik kayalar ile desteklenerek yapay bir sera etkisi yaratılmasıdır.

Hidroponik tarım uygulamalarının en yaygın ve gelişmiş olduğu bölgeler genellikle yanardağ bölgelerine yakın olan bölgelerdir. Ülkemizde bu tür bölgeler olmasa da Avrupa’daki yöntemler uygulanarak topraksız tarımın gelişmesi için çeşitli çalışmalar başlamıştır. Hidroponik tarım ile üretilen ürünler doğal ürünler olup çok daha lezzetli ve kaliteli bir şekilde üretimleri sağlanıyor.

Yapılan araştırmalar neticesinde hidroponik tarım ile üretilen ürünlerin toprak ile üretilen ürünlere göre çok daha sağlıklı ve lezzetli olmasına bağlı olarak gelişmiş ülkelerde besin tüketimi konusunda topraksız tarım ile üretilen ürünlerin tüketilmesi konusunda kamuoyu oluşturuluyor. Yakın gelecekte tüm dünya ülkeleri belirtilen nedenlere bağlı olarak topraksız tarım uygulamalarına geçeceği belirtiliyor.

Originally posted 2022-06-09 20:22:13.